5 sierpnia, 2021
Kiedy alkohol spożywany jest w nadmiernych ilościach przez dłuższy czas, wykazuje on swoje działanie zbliżone do depresantów. Z tego względu niejednokrotnie alkoholicy cierpią z powodu depresji. Potwierdzenie tej tezy można odnaleźć w literaturze medycznej i psychologicznej, gdzie przeprowadzone badania w tym aspekcie umożliwiły opracowanie wniosków z badań, w których stwierdzono, że alkoholicy zapadają na depresję znacznie częściej, niż pozostała część populacji – w tym przypadku ryzyko rozwoju tego schorzenia psychicznego zwiększa się nawet czterokrotnie. Co ciekawe, depresja może być zarówno efektem rozwijającego się uzależnienia, jak i jego przyczyną, a następnie rozwinąć się jako powikłanie choroby alkoholowej. Warto zaznaczyć także, że stany depresyjnie równie często pojawiają się dopiero w momencie kiedy dana osoba rezygnuje z dalszego spożywania napojów procentowych. Są więc one objawem alkoholowego zespołu odstawiennego.
W aspekcie współistnienia choroby alkoholowej i depresji wyróżnia się dwa rozpoznania tych chorób:
W przypadku pierwszej opcji u danej osoby w pierwszej kolejności rozwija się stan depresyjny, a choroba alkoholowa pojawia się później. Jest to efektem sięgania po łatwe rozwiązania – taka osoba utożsamia alkohol z środkiem o cudownym działaniu na wszelkie zło, np. przeziębienie, zły nastrój, stres, chęć dodania sobie odwagi, środek ułatwiający zasypianie. Takie działania w połączeniu z już rozwijającą się depresją jedynie pogarsza faktyczny stan psychiczny danego Pacjenta, przy czym warto zwrócić uwagę, że taka osoba pozornie i krótkotrwale odczuwa poprawę swojego samopoczucia. Chcąc utrzymać taki stan, sięga po kolejne dawki napojów wyskokowych.
W innej sytuacji znajdują się osoby, u których depresja jest efektem trwającego już alkoholizmu. Zwykle jej największe nasilenie obserwuje się w momencie, kiedy alkoholik zaczyna dostrzegać i rozumieć skalę problemu i powagę swojej sytuacji. Dostrzega u siebie cechy uzależnienia alkoholowego, co niejednokrotnie utożsamia z tragedią osobistą, porażką, odczuwa szereg nieprzyjemnych emocji, co w konsekwencji część osób doprowadza nawet do prób samobójczych.
Niektórzy wymieniają także trzeci rodzaj współistnienia. Depresja może mieć charakter poalkoholowy. Oznacza to, że pojawia się ona na skutek nagłego i radykalnego odstawienia alkoholu lub znacznego jego ograniczenia. Tym samym należy ją traktować jako jeden z elementów alkoholowego zespołu abstynencyjnego. Co ciekawe, znane są także przypadki pojawienia się depresji w momencie kiedy danemu alkoholikowi udaje się utrzymać abstynencję przez dłuższy czas. W tym przypadku zwykle depresja jest efektem powrotu do nałogu, gdzie dana osoba zaczyna się alkoholizować po długiej przerwie w piciu. Warto jeszcze zwrócić uwagę na statystyki – znacznie więcej osób cierpi z powodu depresji, która pojawiła się w ramach pierwotnego alkoholizmu.
Depresja alkoholowa jest poważnym problemem psychicznym u osoby uzależnionej, ponieważ generuje szereg konsekwencji i utrudnia proces odwykowy. Ze względu na swój stan psychiczny, codziennością alkoholika jest odczuwanie obniżonego nastroju, pojawia się brak energii życiowej, taka osoba nie potrafi przeżywać szczęścia i przyjemności, stale ma pesymistyczne myśli, czuje się winna, nie wierzy w siebie i własne możliwości. Taka sytuacja wywiera także negatywny wpływ na zdrowie fizyczne. Pojawiają się bóle głowy, ogólne rozdrażnienie, spadek apetytu. Do tego wszystkiego należy dodać chroniczny stres, a w cięższych przypadkach pojawiają się także halucynacje, omamy, urojenia, a także stany lękowe. Dość często alkoholicy z depresją skarżą się na problemy z pamięcią, problemami z zasypianiem i niską jakością snu. Mimo wszystko, najbardziej poważną cechą depresji są natrętne myśli samobójcze, które mogą wiązać się z pojawieniem się wtórnej depresji.
Niestety, ze względu na sposób oddziaływania obu schorzeń, czyli i depresji i alkoholizmu, osoba uzależniona nie widzi sensu w swoim życiu i w swoich działaniach. To jedynie napędza błędne koło uzależniania się – im gorszy jest stan psychiczny takiej osoby, tym odczuwa większą chęć alkoholizowania się.
Leczenie alkoholizmu, jak i depresji alkoholowej jest konieczne – problemy nie ustąpią samoistnie. Zaleca się, aby wszelkie działania leczniczo-terapeutyczne rozpocząć od sięgnięcia po pomoc u lekarza psychiatrii, a następnie udać się do psychoterapeuty uzależnień. Podstawowym postępowaniem w przypadku leczenia depresji współistniejącej z chorobą alkoholową jest włączenie odpowiednich leków i środków farmakologicznych, co dodatkowo wzmocnione jest odpowiednio prowadzoną psychoterapią. Warto dodać, że leczenie farmakologiczne, mimo swojej wysokiej skuteczności, nie może być włączone w każdym przypadku. Przede wszystkim aby było ono skuteczne i bezpieczne, wymagana jest stała abstynencja, którą nie zawsze alkoholik jest w stanie utrzymać. Konsumpcja alkoholu podczas terapii lekami może skutkować np. silnym zatruciem. Duże znaczenie ma także psychoterapia, podczas której alkoholik uczy się radzić sobie z trudnościami i problemami. Warto dodać, że połączenie skutecznej farmakoterapii z psychoterapią mogą okazać się bezcelowe, jeżeli dany Pacjent nie będzie wykazywać żadnych chęci wyjścia z nałogu. Wola współpracy oraz odpowiednia motywacja mogą wiele zdziałać. Zależne są jedynie od samego chorego. Metody i stopień oddziaływań leczenia i terapii zależny jest od stanu Pacjenta. Tym samym psychoterapia i farmakologia mogą okazać się niewystarczające. W skrajnych przypadkach może okazać się konieczna hospitalizacja. Ostatnim elementem, który może pomóc alkoholikowi z depresją jest wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół.
Należy mieć świadomość, że depresja, która współistnieje razem z chorobą alkoholową jest znacznie trudniejsza do wyleczenia. Jest to związane z koniecznością udzielania wsparcia Pacjentowi, doboru w sposób indywidualny procesu jego leczenia, a także skomplikowania działań z tego zakresu. Członkowie rodziny powinni uświadomić sobie, że osoba z chorobą alkoholową tkwiąca w stanie depresyjnym nie wierzy w siebie i w swoje możliwości, a także nie ma poczucia mocy sprawczej. Ciągłe zachęty i motywacje mogą pomóc w szybszym powrocie do zdrowia. Taka osoba potrzebuje być kochana, zaakceptowana i zrozumiana. Duże znaczenie dla zdrowia psychicznego ma tutaj abstynencja. Alkohol stanowi nie tylko problem społeczny, ale prowadzi do licznych dysfunkcji, tworząc równię pochyłą, prowadzącą do problemów zdrowotnych, psychicznych, a także na tle zawodowo-ekonomicznym. Dodatkowo nasila już istniejące objawy depresji, pogłębiając stan chorobowy. Należy być jednak ostrożnym – zdarza się, że depresja przyjmuje postać dwubiegunową. Tym samym po okresie silnego przygnębienia i wycofania, osoba chora doświadcza znacznego wzrostu energii, chęci do działania oraz nastroju.
