Jak samemu leczyć alkoholizm w domu?

6 czerwca, 2021

Nadmierne konsumowanie alkoholu stopniowo warunkuje rozwijanie się silnego uzależnienia, przekształcając się z czasem w chroniczną, postępującą i przewlekłą chorobę alkoholową. Każda, nawet najmniejsza dawka alkoholu w negatywny sposób rzutuje na zdrowie. Zmienia funkcjonowanie życia codziennego. Degraduje pozycję społeczną, zawodową, ekonomiczną. Mimo licznych negatywnych skutków, w dalszym ciągu istnieją środowiska, gdzie alkoholizm jest bagatelizowany, postrzegając go jako słabą wolę danej osoby. Tym samym problem alkoholowy, formalnie opisywany w literaturze jako aspekt chorobowy, pejoratywnie sprowadzany jest do poziomu stereotypów. Problemem jest również samo traktowanie własnej choroby i jej leczenia przez alkoholików. Wielu z nich postrzega odwyk i terapię z powodem do wstydu, jednocześnie wypierając swój problem.

Dlaczego osoby uzależnione nie szukają pomocy?

Typowym zachowaniem alkoholika jest brak zaangażowania w pomoc samemu sobie. Tym samym nie są zainteresowani ofertami profesjonalnego wsparcia oraz terapii w ośrodkach do tego przeznaczonych. Przyczyn takiego zachowania jest wiele – od braku świadomości własnego problemu, do strachu przed proszeniem o pomoc. Brak zaangażowania w poprawę własnej sytuacji wynika między innymi z:

• Braku świadomości na temat obecności własnej choroby – uzależnienie alkoholowe często zaczyna się od okazjonalnego picia. W Polsce konsumpcja napojów procentowych jest uwarunkowana przez kulturę i tradycję, przez co w dalszym ciągu panuje swojego rodzaju przyzwolenie społeczne na picie alkoholu. W momencie kiedy taka osoba dostrzega, że spożywanie alkoholu zaczyna wymykać się spod kontroli, zaczyna tłumaczyć swoje zachowanie, obwiniając czynniki zewnętrzne – np. piję, bo… mam problemy w pracy, przeżywam ciągły stres, moja rodzina jest wszystkiemu winna, mam trudną sytuację materialną. Dodatkowym problemem jest to, iż znaczna większość alkoholików twierdzi, że w każdej chwili mogą zerwać z piciem, jeżeli tylko będą tego chcieli, co jest oczywiście nieprawdą.
• Braku dostrzegania konsekwencji picia – alkoholicy nie zdają sobie sprawy z tego, jak się zachowują pod wpływem alkoholu oraz jakie są konsekwencje ich czynów. Jest to spowodowane nadmierną ochroną i opieką nad alkoholikiem przez ich rodziny, szczególnie przez współuzależnionych partnerów. Takie osoby usuwają wszelkie konsekwencje picia, np. tłumaczą nieobecność męża w pracy, przejmują jego obowiązki, sprzątają mieszkanie po kolejnej awanturze pod wpływem alkoholu, naprawiają zepsute sprzęty i meble.
• Strachu przed diagnozą – strach przed rozpoznaniem choroby spowodowany jest obawą odnośnie przymusu do całkowitej zmiany stylu życia, w którym nie ma miejsca na spożywanie alkoholu, a wymagane jest rozpoczęcie leczenia. Zachowanie abstynencji kojarzy się im z sytuacją, której nie będą w stanie podołać i znieść. Życie pozbawione alkoholu kojarzy im się z nudą – dlatego nie chcą z niego zrezygnować.
• Strachu przed krytyką – ze względu na sposób postrzegania alkoholizmu w społeczeństwie, a właściwie jego bagatelizowanie, alkoholik boi się ocen, krytyki, wyśmiewania i społecznego ostracyzmu. Często jest tak, że osoba uzależniona spotyka się z omawianym podejściem. Będąc przyzwyczajonym do tego, obawia się, że lekarz, psycholog lub terapeuta potraktuje ich w zbliżony sposób.
• Strachem przed odrzuceniem społecznym – stereotypowe postrzeganie alkoholika sprowadza go do poziomu osoby bezdomnej, zaniedbanej, która straciła wszystko co miała, co spowodowane jest jej własnym życzeniem. W ten sposób społeczeństwo traktuje takie osoby jako margines społeczny. Z tego względu wiele osób ukrywa swoją chorobę, często nie zdając sobie sprawy z powagi sytuacji, w jakiej się znajdują.
• Braku wiary w powodzenie terapii i leczenia – często jest tak, że zanim alkoholik trafi na odwyk, to ma za sobą wiele nieudanych prób zaprzestania picia. Doświadczenia głodu alkoholowego oraz zespołu abstynencyjnego nie polepszają sytuacji, dlatego nie wierzą, że kolejna próba życia w abstynencji okaże się sukcesem.
• Braku znajomości podstaw i przebiegu terapii – w wielu środowiskach odwyk w dalszym ciągu stanowi temat tabu. Można przyjąć, że ogólna świadomość społeczna na ten temat jest znikoma. Wizyta u psychologa i psychiatry powoduje wstyd i przekonanie o posiadaniu choroby psychicznej. Leczenie alkoholizmu kojarzy się głównie z leczeniem awersyjnym, tymczasem dużo lepsze rezultaty można osiągnąć poprzez metody terapeutyczne i pracę nad sobą.

Jak leczyć alkoholizm samemu?

Uzależnienie od alkoholu jest chorobą i fakt ten powinien głośno wybrzmieć w społeczeństwie. Jest ono uwarunkowane przez liczne czynniki psychiczne, fizyczne i środowiskowe. Każdy kolejny dzień, w którym obecny jest alkohol powoduje pogłębienie się problemu. Mimo, iż znane są historie ludzi, którym samodzielnie udało się zerwać z nałogiem z dnia na dzień, należy podkreślić, że są oni w mniejszości, a samo odstawienie alkoholu na własną rękę może powodować bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia. Znacznie korzystniej jest przejść przez proces trzeźwienia pod opieką specjalisty, który będzie kontrolować sukcesy i porażki ułożonego indywidualnie programu terapeutycznego.

Należy jednak podkreślić, że samo sięganie po napoje alkoholowe nie jest problemem, a realne zagrożenie stanowią emocje popychające daną osobę do nadmiernej konsumpcji alkoholu, a także brak umiejętności ich rozpoznania, nazwania i panowania nad nimi. Kolejnym zagrożeniem jest fakt, iż napoje procentowe aktywują w mózgu obszary odpowiedzialne za aktywność ośrodków nagrody. W ten sposób alkoholik pijący alkohol odczuwa przyjemność – kojarzy on więc etanol z relaksem, odprężeniem i ogólnie przyjmuje, iż dzięki niemu czuje się lepiej. Poprzez oddziaływania terapeutyczne można odkryć przyczyny skłaniające do picia, a także nauczyć się rozpoznawać i nazywać zarówno sytuacje, jak i emocje, które towarzyszą sięganiu po używkę. W ten sposób możliwe jest opracowanie sposobów radzenia sobie w trudnych momentach i mechanizmów zastępczych.

Wiele alkoholików uważa, że terapia jest im niepotrzebna. Prawda jest jednak taka, że nie ma możliwości samodzielnego wyleczenia rozregulowanego systemu emocjonalnego. Mimo, iż niewielka część osób wychodzi z uzależnienia na własną rękę, to jednak w praktyce wygląda tak, iż zastępują alkohol innym, niezdrowym i szkodliwym zachowaniem.

Alkoholizm jest chorobą nieuleczalną

Dużym problemem dla trzeźwiejących alkoholików są silne objawy głodu alkoholowego. Można temu zaradzić poprzez unikanie sytuacji odpowiedzialnych za omawiany stan. Zalicza się do tego zmiana środowiska towarzyskiego (unikanie osób i miejsc kojarzonych z alkoholem). Warto poszukać grup samopomocowych, np. AA, a także udzielać się w grupach o ścisłych zainteresowaniach, np. propagujących zdrowy i aktywny tryb życia. Warto również zastosować zdrowe zmiany żywieniowe. Dobre efekty przynosi rezygnacja ze szkodliwych tłuszczów trans, cukru, a także używek w postaci kofeiny i nikotyny. Kolejnym sposobem na poradzenie sobie z alkoholizmem jest rozwój własnych zainteresowań oraz potencjału. Przykładem mogą być ćwiczenia fizyczne wytwarzające endorfiny, rozwijanie się w aspekcie artystycznym, czy też przekierowanie swojej uwagi na różnego rodzaju rozwijające kursy i szkolenia. Dodatkowo, w sytuacjach kiedy pojawi się ochota napicia się alkoholu warto przypomnieć sobie o konsekwencjach uzależnienia oraz trudu, jaki włożony został w wyjście z uzależnienia.